چاپ اولین کتاب تاریخ وقف کشور در همدان

به گزارش مجله خبری نگار، اولین کتاب تاریخ وقف کشور در همدان توسط خسرو محمدی؛ مدیر موزه وقف همدان چاپ شد.

وی تحصیلات باستان‌شناسی دارد و ضمن اشتغال در اداره اوقاف استان، به مدت ۱۲ سال مشغول پژوهش در اسناد موقوفات همدان بوده که در خلال این پژوهش موفق به کشف ۲۰ وقفنامه از دوران کهن و صد‌ها شی باستانی وقفی نیز شده است.

این فعالیت‌ها زیر نظر اداره‌کل اوقاف استان انجام گرفته و منجر به تاسیس اولین موزه وقف کشور با مجوز وزارت میراث فرهنگی شد، اما شگفتانه امسال تالیف نخستین کتاب تاریخ وقف با عنوان (تاریخ وقف در همدان) بود که توسط انتشارات طلایی منتشر شد.

به سراغ خسرو محمدی نویسنده کتاب رفتیم و از انگیزه او در نگارش این اثر پرسیدیم که اظهار کرد: ایده آن سال ۱۳۹۳ در ذهنم شکل گرفت و پس از آن طی یک فرایند رسمی و با مجوز اوقاف همدان و در تاریخ ۱۳۹۷ با راه‌اندازی موزه وقف قوت یافت و پس از ۶ سال کوشش میدانی، کتابخانه‌ای و آگاهی از نقش موقوفات در نگارش تاریخ محلی همدان، خوشبختانه به سرانجام رسید.

وی بیان کرد: وقتی کار آغاز شد به نظر نمی‌رسید مواد خام به دست آمده تا این اندازه مهم باشند که با استفاده از آنها بتوان تاریخ وقف نوشت، اما پس از مدتی، انبوهی از آثار باستان‌شناختی و اسناد تاریخی به دست آمد که از پیشینه پربار فرهنگ وقف و نیکوکاری در همدان خبر می‌داد.

این نویسنده ادامه داد: کتاب "تاریخ وقف همدان" پژوهشی میان‌رشته‌ای است که برای نخستین بار به تاریخ‌نگاری وقف با استفاده از آثار باستان‌شناختی پرداخته به شکلی که پژوهشگر در خلال پژوهش اقدام به کشف، طبقه‌بندی و توصیف آثار باستانی مرتبط با وقف و موقوفات نموده است.

وی ادامه داد: آسیب‌شناسی پژوهش‌های وقف توجه به خوانش وقف‌نامه‌ها در وقف پژوهشی از دیگر نکاتی است که کوشش کردم توجه مخاطب را به آن جلب کنم.

محمدی به شناخت آثار متعدد از جمله ۵۵ اثر دوره ایلخانی و صفوی در خلال پژوهش‌های این کتاب اشاره کرد و افزود: کتاب تاریخ وقف همدان گام کوچکی برای شناخت تاریخ وقف در ایران فراهم ساخته است چرا که گریزی به پیشینه وقف در ایران نیز زده و پیشینه آن را تا هزاره اول قبل از میلاد عقب برده است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون آثار دیگری با موضوع تاریخ وقف در کشور نوشته شده یا خیر گفت: پیش از انقلاب دو عنوان کتاب شامل تاریخچه وقف در اسلام توسط علی اکبر شهابی و تاریخچه اوقاف اصفهان توسط مدیرکل وقت اصفهان عبدالحسین سپنتا به چاپ رسیده که هر دو تاریخچه هستند و در آنها به صورت جامع به تاریخ‌نگاری پرداخته نشده است. 

این پژوهشگر همچنین افزود: اثری نیز در دوران انقلاب با عنوان تاریخ وقف در ایران نوشته شده که به طور موردی به یکی از موقوفات شهر مشهد یعنی موقوفات عباسقلی‌خان پرداخته که بر این اساس می‌توان کتاب "تاریخ وقف در همدان" را نخستین کتاب تاریخ وقف در کشور دانست که با استفاده از علم باستان‌شناسی و تاریخ نوشته شده است. 

وی یادآور شد: این کتاب تاریخ وقف کشور دارای مقدمه‌ای به قلم دکتر حسن کریمیان؛ استاد تمام دانشگاه کشور است.